Σεργκέι Προκόφιεφ: Ο Πέτρος και ο Λύκος
Ταινία μικρού μήκους κινουμένων σχεδίων “Peter & the Wolf” / ΠΟΛΩΝΙΑ-ΑΓΓΛΙΑ, Σκηνοθεσία, προσαρμογή σεναρίου: Suzie Templeton - Όσκαρ 2008 για την καλύτερη ταινία μικρού μήκους κινουμένων σχεδίων
Διασκευή για νήπια - Στίχοι: Μάγδα Παπαδάκη
(Σκοτάδι. Σ’ ένα φωτισμένο παράθυρο κάθονται τρία παιδιά (οι Πέτροι). Ακούγεται ένα τραγούδι)
Νύχτα μαγικιά, με μύρα και γιασεμιά
Μα μικρό παιδί στη γη, μετράει τ’ άστρα και μελαγχολεί
Μια πατρίδα η γη, που γυρνά σκοτεινή
Παίρνει απ’ τους ανθρώπους φως, μόνος μου πες μου πώς να ζήσω πώς
Νύχτα μαγικά, αγκάλιασε τα παιδιά
Κι αν δε μοιάζουν οι μορφές, έχουν τον ίδιο χτύπο οι καρδιές
(Ανάβουν τα φώτα) Χριστούγεννα. Σ’ ένα μικρό σπίτι στο δάσος ζούσε ένα παιδάκι, ο Πέτρος, με τον παππού του. Τα παιδιά του χωριού δεν έπαιζαν μαζί του, γιατί ήτανε λέει... διαφορετικός από αυτούς. Έτσι ο Πέτρος είχε για φίλους τα ζώα. Και πιστέψτε με, περνούσε πολύ ωραία μαζί τους. Όμως να, έρχονται...
(κομμάτι 2) Πέτροι: περπατούν ανακατεμένοι, στέκονται μπροστά και περνούν κάτω από γέφυρα, ο μεσαίος κρατάει τους 2 που τυλίγονται, χορεύουν βαλς εναλλάξ, περπατούν στη λίμνη (αλλά ‘γύρω-γύρω όλοι’), χτυπούν χέρια (αλλά ‘περνά-περνά η μέλισσα), κάθονται αργά
(κομμάτι 3) Πουλιά: πετούν κουνώντας τα φτερά τους, στέκονται μπροστά: δεξιά-αριστερά-στροφές, πιάνουν χέρια και ανοιγοκλείνουν φτερά, δεξιά-αριστερά-στροφές, πετούν γύρω από κύκλο, στέκονται μπροστά δεξιά-αριστερά-στροφές, κάθονται αργά κλείνοντας τα φτερά.
(κομμάτι 4) Πάπιες: περπατούν αλλά ‘πιγκουίνοι’, σταματούν απότομα, περπατούν, κύκλο πάνω στη λίμνη, κάθονται και κουνάνε χέρια σαν να κολυμπούν
Πουλί: «Τι πουλί είσαι εσύ που δεν πετάς!»
Πάπια: «Τι πουλί είσαι εσύ που δεν κολυμπάς!»
(κομμάτι 5) Γάτες: περπατούν σαγηνευτικά, κάνουν κύκλο στη λίμνη, στροφές μπροστά, περπατούν αλλά χαβανέζες, στροφές, απειλούν πουλιά, φεύγουν τα πουλιά, κάθονται στη θέση τους.
(κομμάτι 6) Παππούς: περπατάει χορεύοντας με χέρια πίσω στη μέση, στέκεται και ψάχνει, χορεύει, ψάχνει, χορεύει, σταματάει (παύση στη μουσική)
Παππούς: «Τι κάνετε εδώ; Αν έρθει ένας λύκος, τι θα γίνει;»
Πέτρος: «Μα δεν υπάρχουν λύκοι!»
Παππούς: «Τι λες τώρα παιδί μου! Άκου κι εμένα που έχω ζήσει τόσα χρόνια!»
(συνεχίζουμε μουσική) ο παππούς πιάνει τον Πέτρο αγκαζέ και τον πάει στο σπίτι
Ο παππούς πήρε τον Πέτρο στο σπίτι. Όμως ο Πέτρος δεν είχε πεισθεί πως υπάρχουν λύκοι κι έτσι μόλις κοιμήθηκε ο παππούς, ήταν έτοιμος να βγει πάλι έξω. Αλλά, όπως έβγαινε από το φράχτη, τι να δει! Ένας τεράστιος λύκος!
(κομμάτι 7) Λύκοι: περπατούν γύρω από τη λίμνη, σταματούν μπροστά, κάθονται, τα πουλιά και οι γάτες αλλάζουν θέση, λύκοι περπατούν γύρω από λίμνη, σταματούν μπροστά, κάθονται, οι πάπιες στριφογυρνούν, τις τραβάνε, οι πάπιες πέφτουν κάτω, οι λύκοι χορεύουν έντονα, κάθονται
οι πάπιες πηγαίνουν πίσω με χέρια στο κεφάλι – οι λύκοι παίρνουν τη θέση τους στη λίμνη
Η πάπια, σάστισε από την τρομάρα της, και πήδηξε έξω από τη λίμνη. Ο λύκος άρχισε να την κυνηγάει, την πλησίαζε, και την πλησίαζε, μέχρι που την κατάπιε ολόκληρη!
Για να δούμε λοιπόν τι έχουμε: Η γάτα τρομαγμένη είναι πάνω σε ένα κλαδί. Το πουλί τρομαγμένο είναι πάνω σε άλλο κλαδί, μακριά από το λύκο, αλλά και από τη γάτα. Ο λύκος φέρνει βόλτες γύρω από το δέντρο.
Όλη αυτή την ώρα ο Πέτρος σκεφτόταν πόσο δίκιο είχε ο παππούς. Αλλά τώρα έπρεπε να κάνει κάτι για να σώσει τους φίλους του. Πήγε λοιπόν στην αποθήκη και πήρε ένα σκοινί. Βγήκε έξω, ανέβηκε πάνω στο δέντρο, σε ένα τρίτο κλαδί, μακριά από τη γάτα και το πουλί και... (ενώ λέει τα λόγια ο Πέτρος βγαίνει στη σκηνή και κάθεται πίσω από λίμνη)
Πέτρος: «Πέταξε και κάνε κύκλους γύρω από το κεφάλι του λύκου για να τον ζαλίσεις. Πρόσεχε όμως μην πετάς πολύ χαμηλά για να μην σε πιάσει!»
(κομμάτι 8 .) Τα πουλιά πετούν γύρω από τους λύκους, οι λύκοι τα κοιτούν κουνώντας κεφάλι και χέρια, τα πουλιά πετούν, οι λύκοι στροβιλίζονται, τα πουλιά πετούν, οι λύκοι αργά πέφτουν κάτω ζαλισμένοι
(ενώ συνεχίζει να ακούγεται η μουσική) Το πουλί κατάφερε να ζαλίσει το λύκο. Πιάνει ο Πέτρος το σχοινί, φτιάχνει μια θηλιά, το ρίχνει και... πιάνει το λύκο.
(ενώ συνεχίζει να ακούγεται η μουσική) Πέτρος –λύκος: τραβούν σχοινί, ο λύκος τυλίγεται σε σχοινί, ο λύκος πάει μπροστά και κουνάει απελπισμένα το σκοινί στο οποίο είναι δεμένος
Πω, πω, τι φασαρία είναι αυτή! Έρχονται οι κυνηγοί!
(κομμάτι 9) Κυνηγοί: περνούν σε παρέλαση / κύκλο, κοιτάζουν με κιάλια, παρέλαση, σημαδεύουν, κάνουν κύκλο παρέλαση, κάθονται και σημαδεύουν το λύκο
Πέτρος: «Μη...η, σταματήστε! Δε βλέπετε ότι τον πιάσαμε!»
Μα να, ξύπνησε κι ο παππούς από τη φασαρία. Βγαίνει από το σπίτι και τι να δει: ο λύκος δεμένος με σκοινί, ο Πέτρος στο ένα κλαδί, η γάτα στο άλλο και το πουλί στο τρίτο. Και φυσικά οι κυνηγοί με τα όπλα στο χέρι. (ενώ λέει λόγια βγαίνουν οι παππούδες και στέκονται μπροστά από γάτες)
Παππούς: «Αχ Πέτρο μου και στα ’λεγα! Έλα τώρα να πάμε το λύκο στο χωριό. Έμαθα ότι έχει φτάσει ένα τσίρκο για τα Χριστούγεννα. Μπορεί να τον θέλουν.»
Έτσι όλοι μαζί ξεκίνησαν για το χωριό.
(κομμάτι 10) παρέλαση, (κυνηγοί, γάτες, παππούς, πουλιά, πάπιες, Πέτρος, λύκος) κάθονται όλοι σε αρχικές θέσεις – οι Πέτροι πηγαίνουν στη θέση των λύκων και οι λύκοι στη θέση του Πέτρου μέσα στο σπίτι– πέφτει το σκηνικό Β (το σπίτι μετατρέπεται σε φορτηγό με καρότσα).
(κομμάτι 11 απαλά) Τα παιδιά του χωριού, που πριν δεν μιλούσαν στον Πέτρο, άρχισαν να τον καλοπιάνουν, για να τους δείξει τον λύκο. Ο παππούς μιλούσε με τους εμπόρους του τσίρκου. Η πάπια έκανε βόλτες στην κοιλιά του λύκου.
(ανεβάζουμε ένταση μουσικής) – οι πάπιες κάνουν έναν κύκλο και κάθονται
(μειώνουμε ένταση) Ο Πέτρος κοίταξε τους εμπόρους: τα πρόσωπά τους ήτανε άγρια, φωνάζανε, κάνανε παζάρια. Στα χέρια τους κρατούσανε λεφτά και μαστίγια. Το πουλάκι πέταξε ελεύθερο πάνω από την καρότσα.
(ανεβάζουμε ένταση μουσικής) – τα πουλιά κάνουν έναν κύκλο και κάθονται
(μειώνουμε ένταση) Ο Πέτρος κοίταξε το λύκο: τα μάτια του δεν δείχνανε κακά αλλά τρομαγμένα. Τον φόβιζαν τα παιδιά που χτυπούσανε το αυτοκίνητο, τον φόβιζαν τα μαστίγια και οι ζωέμποροι. Τον φόβιζε όλος αυτός ο κόσμος που τον κορόιδευε τώρα που ήτανε φυλακισμένος και ανήμπορος.
Ο Πέτρος κοιτούσε μια το λύκο και μια τον κόσμο. Μια το λύκο και μια τους εμπόρους. Τότε ήτανε που του φάνηκε πως άκουσε το λύκο να τραγουδάει:
(κομμάτι 12)
Αν δεν ήμουν λύκος
Κι αν δεν έτρωγα γουρούνια κατσικάκια και πουλιά
Ίσως και να είχα μια αγκαλιά
Δε μπορώ τη μοναξιά
Αν δεν ήταν λύκος
Κι αν δεν είχε άγριο βλέμμα, άγρια όψη και φωνή
Ίσως και να ζούσαμε μαζί
Μόνος να μην ήταν στη ζωή
Μα αυτός σκοτώνει όταν πεινάει
Και δε βγάζει κέρδος απ’ αυτό
Ψάξε στους ανθρώπους για το κακό
Μα εγώ σκοτώνω όταν πεινάω
Δεν έφτιαξα τις βόμβες να πουλώ
Ψάξε στους χορτάτους το κακό
Ο Πέτρος είχε πάρει πια την απόφασή του. Άνοιξε την πόρτα της καρότσας και άφησε ελεύθερο τον λύκο. Ο λύκος ξαφνιασμένος, κοντοστάθηκε για λίγο, κοίταξε τον Πέτρο σαν να του έλεγε «σε ευχαριστώ», έδωσε ένα σάλτο και ... χάθηκε στη δύση του ήλιου.
(κομμάτι 13)
Που λέει ο μύθος μια φορά κι έναν καιρό
Πιάσαν το λύκο και τον σέρναν στο παζάρι
Κι εκεί του κρεμάσαν ταμπέλα στο κεφάλι
«Κοιτάξτε τον κακό»
Λέγαν πως είχε άγρια ένστικτα φρικτά
Λέγαν πως έτρωγε τα αθώα τα ζωάκια
Λες και τούτοι τρώγαν μονάχα χορταράκια
Δεν κρίνανε σωστά
Αν θες στον κόσμο να ανθίσει το καλό
Ίσα τον ξένο να μετράς κι ας μοιάζει λύκος
Ο φόβος γεννάει τ΄ άδικο και το μίσος
Και σπέρνει το κακό
(κομμάτι 14) Παρουσίαση – υπόκλιση
ΤΕΛΟΣ
Λίγα περισσότερα στοιχεία για την παράσταση:
ΠΩΣ ΕΠΙΛΕΞΑΜΕ ΤΟ ΕΡΓΟ
Επιλέξαμε την συγκεκριμένη διασκευή (ψάξτε να δείτε το εξαιρετικό βίντεο!) γιατί δουλεύουμε με τα παιδιά πολύ σημαντικές έννοιες όπως: η διαφορετικότητα, τα στερεότυπα, η σχέση με τη φύση.
Τα παιδιά απολαμβάνουν τη σχέση του Πέτρου με τα πουλιά, τις πάπιες, τις γάτες, το λύκο, περπατούν στο δάσος και παίζουν στη λίμνη. Μπαίνουν στη θέση του Πέτρου και βιώνουν τον κοινωνικό αποκλεισμό. Μπαίνουν στη θέση του λύκου, βιώνουν τη στοχοποίηση και την αδικία, μαθαίνουν να έχουν ανοιχτά κριτήρια και κριτική σκέψη.
ΔΙΑΝΟΜΗ
Στην παράσταση έχουμε επτά ήρωες, κατά συνέπεια, για να μην έχουμε κομπάρσους και πρωταγωνιστές, κάνουμε την εξής διανομή: τρία παιδιά παίζουν τον κάθε ήρωα ταυτοχρόνως (λένε μαζί λόγια και κάνουν κινήσεις). Στη διανομή δεν χωρίζουμε αγόρια και κορίτσια: μπορούν τα κορίτσια να γίνουν Πέτροι (τις λέμε Πετρούλες) όπως και λύκοι (δηλαδή λύκαινες), όπως και κυνηγοί. Το ίδιο και τα αγόρια μπορούν να γίνουν και γάτες και πουλιά και πάπιες.
ΤΡΟΠΟΣ ΔΟΥΛΕΙΑΣ
Στις πρώτες πρόβες παίζουν όλοι όλους τους ρόλους. Μία εβδομάδα μετά αφήνουμε τα παιδιά να επιλέξουν μόνα τους ποιος ρόλος τους ταιριάζει– τους προειδοποιούμε ότι αυτός ο ρόλος θα είναι ο τελικός, για αυτό πρέπει να σκεφτούν καλά τι θα διαλέξουν, και να πάρουν μια υπεύθυνη απόφαση. Τα ίδια τα παιδιά διαλέγουν ακόμη και το κομμάτι της αφήγησης που θέλουν να πουν.
Αναλύουμε την ιστορία και τους στίχους των τραγουδιών, δημιουργούμε καταστάσεις προβληματισμού σχετικά με όσα θέματα θίγονται στους στίχους και την αφήγηση. Θέτουμε ανοιχτές ερωτήσεις: Τι θα έκανες αν ήσουν ο Πέτρος, ο παππούς, πώς αισθάνεται το πουλί / η γάτα / ο λύκος / ο Πέτρος. Πώς κρίνουμε; Κρίνουμε δίκαια; Εάν θέλουμε να κρίνουμε δίκαια ποια θα είναι τα κριτήριά μας; Έχουμε τα ίδια κριτήρια όταν κρίνουμε τον εαυτό μας και τους άλλους; Μπαίνουμε στη θέση του άλλου πριν τον κρίνουμε; Τι συναισθήματα μας προκαλεί η διαφορά; Μας φοβίζει και γιατί; Η ομοιότητα και η διαφορά είναι αντικειμενικές ή σχετικές έννοιες; Είμαστε όμοιοι ‘ως προς’ και διαφορετικοί ‘ως προς’; Πόσο διαφορετικοί είμαστε από όσους πιστεύουμε ότι είμαστε όμοιοι – πόσο όμοιοι είμαστε με όσους πιστεύουμε ότι είμαστε διαφορετικοί; Βάσει ποιων κριτηρίων κρίνουμε την ομοιότητα και τη διαφορά; Είναι αυτά τα κριτήρια απόλυτα; Είναι δοσμένα; Είναι διαχρονικά ή εξαρτώνται από τον ιστορικό μας χωροχρόνο; Παρατηρώντας τη φύση βλέπουμε ομοιότητα ή διαφορά; Πού συναντάμε απόλυτη ομοιότητα; Είναι η ομοιότητα ή η διαφορά κινητήρια δύναμη στην εξέλιξη των ιδεών, της τέχνης, της επιστήμης; Τρία ιστορικά παραδείγματα: Σωκράτης (καινά δαιμόνια), Βαν Γκονγκ, Γαλιλαίος.
ΜΟΥΣΙΚΗ - ΧΟΡΟΣ
Δεν βρήκαμε τη μουσική χωρίς αφήγηση, και έτσι επιλέξαμε για μουσική επένδυση, μουσικές των: Μάνου Χατζηδάκη, Νίκολα Πιοβάνι, Ελένης Καραΐνδρου, Μοντ Πλαγκάλ
Τα τρία τραγούδια είναι πάνω σε μουσική των: Μίκη Θεοδωράκη (νύχτα μαγικιά), Jerry Bock (If I were a rich man), Νότη Μαυρουδή (πρωινό τσιγάρο)
Οι κινήσεις των παιδιών ακολουθούν το ρυθμό, τη μελωδία και την ενορχήστρωση της μουσικής. Μαθαίνουμε στα παιδιά να ακούνε τη μουσική, να παρακολουθούν την πλοκή και την εξέλιξη της μελωδίας, να δονούνται με το ρυθμό της, να διακρίνουν τα όργανα που λειτουργούν ως αφηγητές της πλοκής. Παροτρύνουμε τα παιδιά να αισθανθούν ό,τι ‘λέει’ η μουσική και να κινηθούν στο χώρο ανάλογα. Εντάσσουμε στο χορευτικό ιδέες των ίδιων των παιδιών. Εξηγούμε γιατί επιλέξαμε το κάθε κομμάτι για τον συγκεκομμένο ρόλο. Θα ταίριαζε ή ίδια μουσική σε άλλο ρόλο κι αν όχι γιατί; Αναφερόμαστε σε μη λεκτικές γλώσσες έκφρασης και επικοινωνίας – μουσική, χορός. Η στάση και η κίνηση του σώματος μας δίνουν μηνύματα;
ΣΚΗΝΙΚΟ
Το σκηνικό είναι απλό και το φτιάχνουν τα παιδιά: Μεγάλα δένδρα από χαρτί του μέτρου που συνθέτουν ένα δάσος. Στη μέση ένα σπίτι (από χοντρό χαρτόνι που βρίσκουμε σε όλα τα σούπερ μάρκετ) με ένα κεντρικό παράθυρο που στο περίγραμμά του έχει λαμπάκια χριστουγεννιάτικα. Πάνω στο σπίτι κολλάμε το σκηνικό Β’ (ένα φορτηγό με καρότσα που έχει κάγκελα ακριβώς εκεί που ήτανε το παράθυρο ζωγραφισμένο σε χαρτί του μέτρου από τα παιδιά) όταν μεταφέρουν τον λύκο. Κάτω (μπροστά στο κέντρο) κολλάμε μία λίμνη με νούφαρα από χαρτί του μέτρου.
ΟΙ ΗΡΩΕΣ ΣΤΟ ΧΩΡΟ
Η θέση των ηρώων στο χώρο όταν ανοίγει το σκηνικό: Ο Πέτρος πίσω από το παράθυρο του σπιτιού, μπροστά και έξω από το σπίτι ο παππούς σε ένα παγκάκι, στα πόδια του η γάτα, δεξιά το πουλί, αριστερά η πάπια, πιο δεξιά σε παγκάκι ο λύκος, πιο αριστερά σε παγκάκι ο κυνηγός.
Η θέση των ηρώων στο χώρο κατά τη διάρκεια του έργου (κάθονται οκλαδόν): Ο Πέτρος δεξιά από τη λίμνη, η πάπια μέσα στη λίμνη, το πουλί αριστερά (και όταν έρχεται η γάτα, δεξιά πίσω από τον Πέτρο), η γάτα αριστερά.
ΚΟΣΤΟΥΜΙΑ
Λύκος / λύκαινα: φοράει μαύρο (ή καφέ) κολάν ή χοντρό καλσόν, μαύρη μπλούζα ή κορμάκι, πίσω έχει μια μαύρη ουρά, στο κεφάλι μαύρα αυτιά.
Γάτα: φοράει ροζ κολάν ή χοντρό καλσόν, ροζ μπλούζα ή κορμάκι, πίσω έχει μια ροζ ουρά, στο κεφάλι ροζ αυτιά.
Πάπια: φοράει κίτρινο φόρεμα φουφούλα με κίτρινα ή πορτοκαλί φτερά για ουρά, κίτρινο ή πορτοκαλί καλσόν, στο κεφάλι κίτρινο ή πορτοκαλί καπέλο τζόκεϊ με μάτια δεξιά-αριστερά
Πουλί: φοράει λευκό μακρύ φόρεμα με φτερά που έρχονται ως προέκταση του φορέματος.
Κυνηγός: φοράει πράσινο μπλουζάκι μακρύ από φόδρα με ζωνάρι στη μέση, και σκούρο παντελόνι
Παππούς / γιαγιά: φοράνε κόκκινο μπλουζάκι μακρύ με ζωνάρι στη μέση και σκούρο παντελόνι ή μακριά φούστα.
Πέτρος / Πετρούλα: φοράει άσπρο πουκάμισο, μπλε ή τζιν βερμούδα με τιράντες
Κάνουμε προσχέδια των ρούχων για τους γονείς, δεν τους αγχώνουμε με τα ρούχα, είμαστε ευέλικτοι (π.χ. αντί για μπλουζάκι από φόδρα, μπορεί να φορέσει μπλουζάκι τις μαμάς μακρύ και φαρδύ), αρκεί αν είναι στο χρώμα που θέλουμε, γιατί είναι σημαντική ή χρωματική σύνθεση του σκηνικού.
Ταινία μικρού μήκους κινουμένων σχεδίων “Peter & the Wolf” / ΠΟΛΩΝΙΑ-ΑΓΓΛΙΑ, Σκηνοθεσία, προσαρμογή σεναρίου: Suzie Templeton - Όσκαρ 2008 για την καλύτερη ταινία μικρού μήκους κινουμένων σχεδίων
Διασκευή για νήπια - Στίχοι: Μάγδα Παπαδάκη
(Σκοτάδι. Σ’ ένα φωτισμένο παράθυρο κάθονται τρία παιδιά (οι Πέτροι). Ακούγεται ένα τραγούδι)
Νύχτα μαγικιά, με μύρα και γιασεμιά
Μα μικρό παιδί στη γη, μετράει τ’ άστρα και μελαγχολεί
Μια πατρίδα η γη, που γυρνά σκοτεινή
Παίρνει απ’ τους ανθρώπους φως, μόνος μου πες μου πώς να ζήσω πώς
Νύχτα μαγικά, αγκάλιασε τα παιδιά
Κι αν δε μοιάζουν οι μορφές, έχουν τον ίδιο χτύπο οι καρδιές
(Ανάβουν τα φώτα) Χριστούγεννα. Σ’ ένα μικρό σπίτι στο δάσος ζούσε ένα παιδάκι, ο Πέτρος, με τον παππού του. Τα παιδιά του χωριού δεν έπαιζαν μαζί του, γιατί ήτανε λέει... διαφορετικός από αυτούς. Έτσι ο Πέτρος είχε για φίλους τα ζώα. Και πιστέψτε με, περνούσε πολύ ωραία μαζί τους. Όμως να, έρχονται...
(κομμάτι 2) Πέτροι: περπατούν ανακατεμένοι, στέκονται μπροστά και περνούν κάτω από γέφυρα, ο μεσαίος κρατάει τους 2 που τυλίγονται, χορεύουν βαλς εναλλάξ, περπατούν στη λίμνη (αλλά ‘γύρω-γύρω όλοι’), χτυπούν χέρια (αλλά ‘περνά-περνά η μέλισσα), κάθονται αργά
(κομμάτι 3) Πουλιά: πετούν κουνώντας τα φτερά τους, στέκονται μπροστά: δεξιά-αριστερά-στροφές, πιάνουν χέρια και ανοιγοκλείνουν φτερά, δεξιά-αριστερά-στροφές, πετούν γύρω από κύκλο, στέκονται μπροστά δεξιά-αριστερά-στροφές, κάθονται αργά κλείνοντας τα φτερά.
(κομμάτι 4) Πάπιες: περπατούν αλλά ‘πιγκουίνοι’, σταματούν απότομα, περπατούν, κύκλο πάνω στη λίμνη, κάθονται και κουνάνε χέρια σαν να κολυμπούν
Πουλί: «Τι πουλί είσαι εσύ που δεν πετάς!»
Πάπια: «Τι πουλί είσαι εσύ που δεν κολυμπάς!»
(κομμάτι 5) Γάτες: περπατούν σαγηνευτικά, κάνουν κύκλο στη λίμνη, στροφές μπροστά, περπατούν αλλά χαβανέζες, στροφές, απειλούν πουλιά, φεύγουν τα πουλιά, κάθονται στη θέση τους.
(κομμάτι 6) Παππούς: περπατάει χορεύοντας με χέρια πίσω στη μέση, στέκεται και ψάχνει, χορεύει, ψάχνει, χορεύει, σταματάει (παύση στη μουσική)
Παππούς: «Τι κάνετε εδώ; Αν έρθει ένας λύκος, τι θα γίνει;»
Πέτρος: «Μα δεν υπάρχουν λύκοι!»
Παππούς: «Τι λες τώρα παιδί μου! Άκου κι εμένα που έχω ζήσει τόσα χρόνια!»
(συνεχίζουμε μουσική) ο παππούς πιάνει τον Πέτρο αγκαζέ και τον πάει στο σπίτι
Ο παππούς πήρε τον Πέτρο στο σπίτι. Όμως ο Πέτρος δεν είχε πεισθεί πως υπάρχουν λύκοι κι έτσι μόλις κοιμήθηκε ο παππούς, ήταν έτοιμος να βγει πάλι έξω. Αλλά, όπως έβγαινε από το φράχτη, τι να δει! Ένας τεράστιος λύκος!
(κομμάτι 7) Λύκοι: περπατούν γύρω από τη λίμνη, σταματούν μπροστά, κάθονται, τα πουλιά και οι γάτες αλλάζουν θέση, λύκοι περπατούν γύρω από λίμνη, σταματούν μπροστά, κάθονται, οι πάπιες στριφογυρνούν, τις τραβάνε, οι πάπιες πέφτουν κάτω, οι λύκοι χορεύουν έντονα, κάθονται
οι πάπιες πηγαίνουν πίσω με χέρια στο κεφάλι – οι λύκοι παίρνουν τη θέση τους στη λίμνη
Η πάπια, σάστισε από την τρομάρα της, και πήδηξε έξω από τη λίμνη. Ο λύκος άρχισε να την κυνηγάει, την πλησίαζε, και την πλησίαζε, μέχρι που την κατάπιε ολόκληρη!
Για να δούμε λοιπόν τι έχουμε: Η γάτα τρομαγμένη είναι πάνω σε ένα κλαδί. Το πουλί τρομαγμένο είναι πάνω σε άλλο κλαδί, μακριά από το λύκο, αλλά και από τη γάτα. Ο λύκος φέρνει βόλτες γύρω από το δέντρο.
Όλη αυτή την ώρα ο Πέτρος σκεφτόταν πόσο δίκιο είχε ο παππούς. Αλλά τώρα έπρεπε να κάνει κάτι για να σώσει τους φίλους του. Πήγε λοιπόν στην αποθήκη και πήρε ένα σκοινί. Βγήκε έξω, ανέβηκε πάνω στο δέντρο, σε ένα τρίτο κλαδί, μακριά από τη γάτα και το πουλί και... (ενώ λέει τα λόγια ο Πέτρος βγαίνει στη σκηνή και κάθεται πίσω από λίμνη)
Πέτρος: «Πέταξε και κάνε κύκλους γύρω από το κεφάλι του λύκου για να τον ζαλίσεις. Πρόσεχε όμως μην πετάς πολύ χαμηλά για να μην σε πιάσει!»
(κομμάτι 8 .) Τα πουλιά πετούν γύρω από τους λύκους, οι λύκοι τα κοιτούν κουνώντας κεφάλι και χέρια, τα πουλιά πετούν, οι λύκοι στροβιλίζονται, τα πουλιά πετούν, οι λύκοι αργά πέφτουν κάτω ζαλισμένοι
(ενώ συνεχίζει να ακούγεται η μουσική) Το πουλί κατάφερε να ζαλίσει το λύκο. Πιάνει ο Πέτρος το σχοινί, φτιάχνει μια θηλιά, το ρίχνει και... πιάνει το λύκο.
(ενώ συνεχίζει να ακούγεται η μουσική) Πέτρος –λύκος: τραβούν σχοινί, ο λύκος τυλίγεται σε σχοινί, ο λύκος πάει μπροστά και κουνάει απελπισμένα το σκοινί στο οποίο είναι δεμένος
Πω, πω, τι φασαρία είναι αυτή! Έρχονται οι κυνηγοί!
(κομμάτι 9) Κυνηγοί: περνούν σε παρέλαση / κύκλο, κοιτάζουν με κιάλια, παρέλαση, σημαδεύουν, κάνουν κύκλο παρέλαση, κάθονται και σημαδεύουν το λύκο
Πέτρος: «Μη...η, σταματήστε! Δε βλέπετε ότι τον πιάσαμε!»
Μα να, ξύπνησε κι ο παππούς από τη φασαρία. Βγαίνει από το σπίτι και τι να δει: ο λύκος δεμένος με σκοινί, ο Πέτρος στο ένα κλαδί, η γάτα στο άλλο και το πουλί στο τρίτο. Και φυσικά οι κυνηγοί με τα όπλα στο χέρι. (ενώ λέει λόγια βγαίνουν οι παππούδες και στέκονται μπροστά από γάτες)
Παππούς: «Αχ Πέτρο μου και στα ’λεγα! Έλα τώρα να πάμε το λύκο στο χωριό. Έμαθα ότι έχει φτάσει ένα τσίρκο για τα Χριστούγεννα. Μπορεί να τον θέλουν.»
Έτσι όλοι μαζί ξεκίνησαν για το χωριό.
(κομμάτι 10) παρέλαση, (κυνηγοί, γάτες, παππούς, πουλιά, πάπιες, Πέτρος, λύκος) κάθονται όλοι σε αρχικές θέσεις – οι Πέτροι πηγαίνουν στη θέση των λύκων και οι λύκοι στη θέση του Πέτρου μέσα στο σπίτι– πέφτει το σκηνικό Β (το σπίτι μετατρέπεται σε φορτηγό με καρότσα).
(κομμάτι 11 απαλά) Τα παιδιά του χωριού, που πριν δεν μιλούσαν στον Πέτρο, άρχισαν να τον καλοπιάνουν, για να τους δείξει τον λύκο. Ο παππούς μιλούσε με τους εμπόρους του τσίρκου. Η πάπια έκανε βόλτες στην κοιλιά του λύκου.
(ανεβάζουμε ένταση μουσικής) – οι πάπιες κάνουν έναν κύκλο και κάθονται
(μειώνουμε ένταση) Ο Πέτρος κοίταξε τους εμπόρους: τα πρόσωπά τους ήτανε άγρια, φωνάζανε, κάνανε παζάρια. Στα χέρια τους κρατούσανε λεφτά και μαστίγια. Το πουλάκι πέταξε ελεύθερο πάνω από την καρότσα.
(ανεβάζουμε ένταση μουσικής) – τα πουλιά κάνουν έναν κύκλο και κάθονται
(μειώνουμε ένταση) Ο Πέτρος κοίταξε το λύκο: τα μάτια του δεν δείχνανε κακά αλλά τρομαγμένα. Τον φόβιζαν τα παιδιά που χτυπούσανε το αυτοκίνητο, τον φόβιζαν τα μαστίγια και οι ζωέμποροι. Τον φόβιζε όλος αυτός ο κόσμος που τον κορόιδευε τώρα που ήτανε φυλακισμένος και ανήμπορος.
Ο Πέτρος κοιτούσε μια το λύκο και μια τον κόσμο. Μια το λύκο και μια τους εμπόρους. Τότε ήτανε που του φάνηκε πως άκουσε το λύκο να τραγουδάει:
(κομμάτι 12)
Αν δεν ήμουν λύκος
Κι αν δεν έτρωγα γουρούνια κατσικάκια και πουλιά
Ίσως και να είχα μια αγκαλιά
Δε μπορώ τη μοναξιά
Αν δεν ήταν λύκος
Κι αν δεν είχε άγριο βλέμμα, άγρια όψη και φωνή
Ίσως και να ζούσαμε μαζί
Μόνος να μην ήταν στη ζωή
Μα αυτός σκοτώνει όταν πεινάει
Και δε βγάζει κέρδος απ’ αυτό
Ψάξε στους ανθρώπους για το κακό
Μα εγώ σκοτώνω όταν πεινάω
Δεν έφτιαξα τις βόμβες να πουλώ
Ψάξε στους χορτάτους το κακό
Ο Πέτρος είχε πάρει πια την απόφασή του. Άνοιξε την πόρτα της καρότσας και άφησε ελεύθερο τον λύκο. Ο λύκος ξαφνιασμένος, κοντοστάθηκε για λίγο, κοίταξε τον Πέτρο σαν να του έλεγε «σε ευχαριστώ», έδωσε ένα σάλτο και ... χάθηκε στη δύση του ήλιου.
(κομμάτι 13)
Που λέει ο μύθος μια φορά κι έναν καιρό
Πιάσαν το λύκο και τον σέρναν στο παζάρι
Κι εκεί του κρεμάσαν ταμπέλα στο κεφάλι
«Κοιτάξτε τον κακό»
Λέγαν πως είχε άγρια ένστικτα φρικτά
Λέγαν πως έτρωγε τα αθώα τα ζωάκια
Λες και τούτοι τρώγαν μονάχα χορταράκια
Δεν κρίνανε σωστά
Αν θες στον κόσμο να ανθίσει το καλό
Ίσα τον ξένο να μετράς κι ας μοιάζει λύκος
Ο φόβος γεννάει τ΄ άδικο και το μίσος
Και σπέρνει το κακό
(κομμάτι 14) Παρουσίαση – υπόκλιση
ΤΕΛΟΣ
Λίγα περισσότερα στοιχεία για την παράσταση:
ΠΩΣ ΕΠΙΛΕΞΑΜΕ ΤΟ ΕΡΓΟ
Επιλέξαμε την συγκεκριμένη διασκευή (ψάξτε να δείτε το εξαιρετικό βίντεο!) γιατί δουλεύουμε με τα παιδιά πολύ σημαντικές έννοιες όπως: η διαφορετικότητα, τα στερεότυπα, η σχέση με τη φύση.
Τα παιδιά απολαμβάνουν τη σχέση του Πέτρου με τα πουλιά, τις πάπιες, τις γάτες, το λύκο, περπατούν στο δάσος και παίζουν στη λίμνη. Μπαίνουν στη θέση του Πέτρου και βιώνουν τον κοινωνικό αποκλεισμό. Μπαίνουν στη θέση του λύκου, βιώνουν τη στοχοποίηση και την αδικία, μαθαίνουν να έχουν ανοιχτά κριτήρια και κριτική σκέψη.
ΔΙΑΝΟΜΗ
Στην παράσταση έχουμε επτά ήρωες, κατά συνέπεια, για να μην έχουμε κομπάρσους και πρωταγωνιστές, κάνουμε την εξής διανομή: τρία παιδιά παίζουν τον κάθε ήρωα ταυτοχρόνως (λένε μαζί λόγια και κάνουν κινήσεις). Στη διανομή δεν χωρίζουμε αγόρια και κορίτσια: μπορούν τα κορίτσια να γίνουν Πέτροι (τις λέμε Πετρούλες) όπως και λύκοι (δηλαδή λύκαινες), όπως και κυνηγοί. Το ίδιο και τα αγόρια μπορούν να γίνουν και γάτες και πουλιά και πάπιες.
ΤΡΟΠΟΣ ΔΟΥΛΕΙΑΣ
Στις πρώτες πρόβες παίζουν όλοι όλους τους ρόλους. Μία εβδομάδα μετά αφήνουμε τα παιδιά να επιλέξουν μόνα τους ποιος ρόλος τους ταιριάζει– τους προειδοποιούμε ότι αυτός ο ρόλος θα είναι ο τελικός, για αυτό πρέπει να σκεφτούν καλά τι θα διαλέξουν, και να πάρουν μια υπεύθυνη απόφαση. Τα ίδια τα παιδιά διαλέγουν ακόμη και το κομμάτι της αφήγησης που θέλουν να πουν.
Αναλύουμε την ιστορία και τους στίχους των τραγουδιών, δημιουργούμε καταστάσεις προβληματισμού σχετικά με όσα θέματα θίγονται στους στίχους και την αφήγηση. Θέτουμε ανοιχτές ερωτήσεις: Τι θα έκανες αν ήσουν ο Πέτρος, ο παππούς, πώς αισθάνεται το πουλί / η γάτα / ο λύκος / ο Πέτρος. Πώς κρίνουμε; Κρίνουμε δίκαια; Εάν θέλουμε να κρίνουμε δίκαια ποια θα είναι τα κριτήριά μας; Έχουμε τα ίδια κριτήρια όταν κρίνουμε τον εαυτό μας και τους άλλους; Μπαίνουμε στη θέση του άλλου πριν τον κρίνουμε; Τι συναισθήματα μας προκαλεί η διαφορά; Μας φοβίζει και γιατί; Η ομοιότητα και η διαφορά είναι αντικειμενικές ή σχετικές έννοιες; Είμαστε όμοιοι ‘ως προς’ και διαφορετικοί ‘ως προς’; Πόσο διαφορετικοί είμαστε από όσους πιστεύουμε ότι είμαστε όμοιοι – πόσο όμοιοι είμαστε με όσους πιστεύουμε ότι είμαστε διαφορετικοί; Βάσει ποιων κριτηρίων κρίνουμε την ομοιότητα και τη διαφορά; Είναι αυτά τα κριτήρια απόλυτα; Είναι δοσμένα; Είναι διαχρονικά ή εξαρτώνται από τον ιστορικό μας χωροχρόνο; Παρατηρώντας τη φύση βλέπουμε ομοιότητα ή διαφορά; Πού συναντάμε απόλυτη ομοιότητα; Είναι η ομοιότητα ή η διαφορά κινητήρια δύναμη στην εξέλιξη των ιδεών, της τέχνης, της επιστήμης; Τρία ιστορικά παραδείγματα: Σωκράτης (καινά δαιμόνια), Βαν Γκονγκ, Γαλιλαίος.
ΜΟΥΣΙΚΗ - ΧΟΡΟΣ
Δεν βρήκαμε τη μουσική χωρίς αφήγηση, και έτσι επιλέξαμε για μουσική επένδυση, μουσικές των: Μάνου Χατζηδάκη, Νίκολα Πιοβάνι, Ελένης Καραΐνδρου, Μοντ Πλαγκάλ
Τα τρία τραγούδια είναι πάνω σε μουσική των: Μίκη Θεοδωράκη (νύχτα μαγικιά), Jerry Bock (If I were a rich man), Νότη Μαυρουδή (πρωινό τσιγάρο)
Οι κινήσεις των παιδιών ακολουθούν το ρυθμό, τη μελωδία και την ενορχήστρωση της μουσικής. Μαθαίνουμε στα παιδιά να ακούνε τη μουσική, να παρακολουθούν την πλοκή και την εξέλιξη της μελωδίας, να δονούνται με το ρυθμό της, να διακρίνουν τα όργανα που λειτουργούν ως αφηγητές της πλοκής. Παροτρύνουμε τα παιδιά να αισθανθούν ό,τι ‘λέει’ η μουσική και να κινηθούν στο χώρο ανάλογα. Εντάσσουμε στο χορευτικό ιδέες των ίδιων των παιδιών. Εξηγούμε γιατί επιλέξαμε το κάθε κομμάτι για τον συγκεκομμένο ρόλο. Θα ταίριαζε ή ίδια μουσική σε άλλο ρόλο κι αν όχι γιατί; Αναφερόμαστε σε μη λεκτικές γλώσσες έκφρασης και επικοινωνίας – μουσική, χορός. Η στάση και η κίνηση του σώματος μας δίνουν μηνύματα;
ΣΚΗΝΙΚΟ
Το σκηνικό είναι απλό και το φτιάχνουν τα παιδιά: Μεγάλα δένδρα από χαρτί του μέτρου που συνθέτουν ένα δάσος. Στη μέση ένα σπίτι (από χοντρό χαρτόνι που βρίσκουμε σε όλα τα σούπερ μάρκετ) με ένα κεντρικό παράθυρο που στο περίγραμμά του έχει λαμπάκια χριστουγεννιάτικα. Πάνω στο σπίτι κολλάμε το σκηνικό Β’ (ένα φορτηγό με καρότσα που έχει κάγκελα ακριβώς εκεί που ήτανε το παράθυρο ζωγραφισμένο σε χαρτί του μέτρου από τα παιδιά) όταν μεταφέρουν τον λύκο. Κάτω (μπροστά στο κέντρο) κολλάμε μία λίμνη με νούφαρα από χαρτί του μέτρου.
ΟΙ ΗΡΩΕΣ ΣΤΟ ΧΩΡΟ
Η θέση των ηρώων στο χώρο όταν ανοίγει το σκηνικό: Ο Πέτρος πίσω από το παράθυρο του σπιτιού, μπροστά και έξω από το σπίτι ο παππούς σε ένα παγκάκι, στα πόδια του η γάτα, δεξιά το πουλί, αριστερά η πάπια, πιο δεξιά σε παγκάκι ο λύκος, πιο αριστερά σε παγκάκι ο κυνηγός.
Η θέση των ηρώων στο χώρο κατά τη διάρκεια του έργου (κάθονται οκλαδόν): Ο Πέτρος δεξιά από τη λίμνη, η πάπια μέσα στη λίμνη, το πουλί αριστερά (και όταν έρχεται η γάτα, δεξιά πίσω από τον Πέτρο), η γάτα αριστερά.
ΚΟΣΤΟΥΜΙΑ
Λύκος / λύκαινα: φοράει μαύρο (ή καφέ) κολάν ή χοντρό καλσόν, μαύρη μπλούζα ή κορμάκι, πίσω έχει μια μαύρη ουρά, στο κεφάλι μαύρα αυτιά.
Γάτα: φοράει ροζ κολάν ή χοντρό καλσόν, ροζ μπλούζα ή κορμάκι, πίσω έχει μια ροζ ουρά, στο κεφάλι ροζ αυτιά.
Πάπια: φοράει κίτρινο φόρεμα φουφούλα με κίτρινα ή πορτοκαλί φτερά για ουρά, κίτρινο ή πορτοκαλί καλσόν, στο κεφάλι κίτρινο ή πορτοκαλί καπέλο τζόκεϊ με μάτια δεξιά-αριστερά
Πουλί: φοράει λευκό μακρύ φόρεμα με φτερά που έρχονται ως προέκταση του φορέματος.
Κυνηγός: φοράει πράσινο μπλουζάκι μακρύ από φόδρα με ζωνάρι στη μέση, και σκούρο παντελόνι
Παππούς / γιαγιά: φοράνε κόκκινο μπλουζάκι μακρύ με ζωνάρι στη μέση και σκούρο παντελόνι ή μακριά φούστα.
Πέτρος / Πετρούλα: φοράει άσπρο πουκάμισο, μπλε ή τζιν βερμούδα με τιράντες
Κάνουμε προσχέδια των ρούχων για τους γονείς, δεν τους αγχώνουμε με τα ρούχα, είμαστε ευέλικτοι (π.χ. αντί για μπλουζάκι από φόδρα, μπορεί να φορέσει μπλουζάκι τις μαμάς μακρύ και φαρδύ), αρκεί αν είναι στο χρώμα που θέλουμε, γιατί είναι σημαντική ή χρωματική σύνθεση του σκηνικού.
